یک شعر از: رضا سهانی

دیدنِ با تو
نبرد با مرگ منظره‌هاست
وقتی در حافظه‌ی استخوان‌های‌مان
یک برگ
می‌تواند
سال‌ها در افتادنش بماند

یک شعر از رسول یونان

با شعر و سیگار

به جنگ نابرابری‌ها می‌روم

من، دون کیشوتی مضحک هستم

که جای کلاهخود و سرنیزه

مدادی در دست و

قابلمه‌ای بر سر دارد

عکسی به یادگار از من بگیرید

من انسان قرن بیست و یکم هستم

ادامه‌ی خواندن→

حسین آتش‎‌پرور

از: حسین آتش‌پرور

من، چند براهنی می‌شناسم و دیگران شاید چندین براهنی و یا از آن چندین، چند تای‌شان را.

اولین براهنی که شناختم در «قصه نویسی» بود که حرف‌های تازه‌ای می‌زد؛ منتقدی خلاق و با انرژی. دومین براهنی شاعر بود؛ با «مُصیبتی زیر آفتاب» ش دیدم. درشت و چهار شانه و چشمانی با نفوذ. موهای سرش از وسط ریخته بود. به «طلا در مس» که داخل شدم چشمم به شخصیت دیگری افتاد؛ شخصیتی با نظریه‌های تند و جسورانه. گفتم: سلام آقای براهنی.

یکی از براهنی‌هایی که می‌شناسم دبیر بخش ادبی «مجله فردوسی» و سردبیر «جهان نو» ‌بود. براهنی بعد را در «‌روزگار دوزخی آقای ایاز» دیدم. و براهنی دیگر در «تاریخ مذکر» ‌قدم می‌زد. براهنی بعد را که به خاطر می‌آورم مترجم است. از روی «پلی بر رودخانه درینا» ش گذشته‌ام. یکی از براهنی‌ها را که دیدم به یاد دارم از بنیانگذاران «کانون نویسندگان ایران» است. و براهنی بعد «استاد دانشگاه تهران» بود. براهنی دیگری را که می‌شناسم در ترکیه درس خوانده است. براهنی بعد تبریزی و آذری زبان است. و براهنی دیگر و دیگر و دیگر…

کیمیا و خاک. رازهای سرزمین من. آواز کشتگان. چاه به چاه. بحران رهبری نقد ادبی. قابله‌ی سرزمین من. آزاده خانم و نویسنده‌اش. بعد از عروسی چه گذشت و… اگر باز هم بخواهم بنویسم براهنی‌های بی شماری را به یاد خواهم آورد – و شما هم به خاطر خواهید داشت – آنقدر که از این صفحات سر ریز خواهند شد.

و همه‌ی این براهنی‌ها در هم جمع می‌شوند و می‌شود دکتر رضا براهنی متولد ۲۱/ ۹ / ۱۳۱۴ تبریز که یکی از خلاق‌ترین چهره‌ها، و پر کارترین نویسندگانی که در تمام زمینه‌های ادبی از سال‌های ۱۳۴۰ تا کنون مطرح بوده است. او محیط ادبی ایران را با دیدگاه‌های نو و نظریه‌های تازه و جنجالی‌اش، در داستان، شعر، مقالات، ترجمه و گفتگوهایش، از خود متاثر کرده است.

ادامه‌ی خواندن→

احمد افرادی

——–

داوری غیر منصفانه‌ی آقای هوشنگ ابتهاج در مورد «زبان شعرهای نیما»، اعتراض برخی دوستان را در پی‌ داشت. من، در «پست» قبلی، در چند کامنت، ضمن توضیحی در ربط با «انقلاب ادبی نیما» و موانع و محدودیت‌هایی که بر سر راه او قرار داشته است، داوری آقای ابتهاج را بی‌وجه و ناشی از بی‌اطلاعی و سهل‌انگاری ارزیابی کرده‌ام. 

عطف به قولی که در پست پیشین به برخی دوستان داده‌ام، در این‌جا می‌کوشم (در حوصله‌ی یک پست فیسبوکی) به «معضل انقلاب ادبی نیما» بپردازم. 

نیما در ربط با ایرادی که مدعیان به «زبان» برخی از شعرهایش (شعرهای مربوط به مرحله‌ی آغازین و میانه‌ی انقلاب ادبی او) می‌گیرند، پاسخی هوشمندانه می‌دهد:  

«…من خودم به عيبي که در فورم اشعار من ممکن است وجود داشته باشد اعتراف دارم. از دوره‌ی انتشار مجله‌ی “موسيقي” گذشته، خيلي ورزش در اين کار کرده‌ام. من هر روز مشغولم براي اصلاح خود. اما يک جواب به مدعي مي‌دهم. انقلاب را به نظم و متانت نگاه نمي‌کنند، هرچند اساس آن نظم و متانت است. من ويران‌کننده و سازنده‌ا‌م. من نديده‌ام که بنايي را آرايش کنند، پس از آن پي بريزند».

ادامه‌ی خواندن→

نگاهی به «نامه‌های احمد شاملو، به ع. پاشایی»

شنبه ۴ مهر ۱۳۹۴ – ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵

احمد افرادی

«آیدا»، به جز همنفسی و همدلی و همراهی با شاملو، یار و مددکار او، در پیشبُرد ِکار « کتاب کوچه» و دیگرْ آفریده‌های ادبی بوده است. «آیدا»ی امروز ، دیگر تنها آن زن ِ اثیری ِ الهام بخش ِ شاملو در خلق عاشقانه هایش نیست. سال‌های بلند ِ اُنس و اُلفت و مصاحبت ِ آیدا با شاملو (و همکاری تنگاتنگ با او ،در زمینه‌های ادبی) از آن «اِلهه»ی دیروز،ادیب ِ سخن سنجی آفرید،که (به باور من) بیش از هر کسی، توان و قابلیت به پایان بردن «کتاب کوچه» را دارد.

—————————————————–

کتاب «تهران، خیابان آشیخ هادی»[۱] ، مجموعۀ نامه‌های زنده یاد احمد شاملو به آقای عسکری پاشایی است.

درهمین آغاز گفته باشم که آقای پاشایی ،از دوستان بسیار نزدیک زنده یاد شاملو بود. در آن حد که (طبق وصیت شاعر) در کنار ِ«آیدا سرکیسیان»، سرپرستی آثار او را پذیرا شد و به علاوه، در حل و فصل مشکلات عدیدۀ آیدا (از گرفتاری‌هایی که پسران شاملو، در ربط با ماتَرَک شاعر، برای او آفریده‌اند [۲]، تا سنگ‌اندازی‌های ناشر کتاب کوچه در کار ِچاپ و نشر مجلدات دیگر آن) در کنار آیدا بوده است و از این رهگذر، مسئولیت معنوی همه‌ی دوستداران شاملو و شعرش را، یک تنه به عهده گرفته است.

شرح آشنایی آقای پاشایی با زنده یاد شاملو را، در مقدمه‌ی کتاب مذکور می‌توان خواند.

بگذریم و به کتاب «تهران، خیابان آشیخ هادی» بپردازیم .

نامه‌ها (به شرحی که در زیر خواهد آمد) در دو مقطع ِ زمانی ِاقامت شاملو در خارج از کشور (پیش و پس از انقلاب) نوشته شده است و تنها یکی از نامه‌ها (نامه ی تاریخ ۵۲/۱۱/۱) از تهران برای آقای پاشایی ارسال شد.

شاملو ، در سال ۱۳۵۶ / ۱۹۷۷، به دعوت مشترک ِ انجمن قلم آمریکا و دانشگاه پرینستون، به آن کشور سفر کرد. آقای پاشایی (در سالشمار شاملو ،مندرج در کتاب ِ «زندگی و شعر احمد شاملو»[۳] ) این سفر را، « تَرک ایران، به عنوان اعتراض به سیاست‌های رژیم پهلوی » تعبیر می کند. همین استنباط، در مقدمه ی آقای پاشایی بر کتاب «تهران، خیابان آشیخ هادی» نیز آمده است. مضمون برخی نامه‌ها نیز، ناظر بر درستی نظر آقای پاشایی است. ادامه‌ی خواندن→

یک شعر از: غلام‌رضا بلگوری

غلام‌رضا بلگوری

بعد از آن‌که دستت از دستم جدا شد،

سایه‌ام از من گریخت

و داشتم از راه دور چشمانت را رصد می‌کردم

که در انبان دل برایش ترانه‌ای بسرایم

اما ما گل‌های خندان نبودیم

حتی در کتاب‌های سال‌های دور و دراز

که به تقلید بر دفتر و دیوار مدرسه می‌نوشتیم

وزیرش طرح مختصری از خنده‌های تو

که سرانجام در آتش آفتاب کم رنگ شد

خُب فرض کن من خیلی خوش خیالم

و حافظه‌ام از جنس باران‌های نیامده بیش‌تر است

اما از تو چه پنهان هنوز قاب عکس دیواری‌ام

همان قاب عکسی است که تو بوسه می‌زدی

بر رخسار آهو

هو 

هو . . . 

نه خنده‌دار ست وَ نه چون شاخ نبات که ایستاده‌ای

در بَر من بر مزار

که بیایی از سر دستان مرا بدست بگیری

سایه‌ام را به من باز گردانی

ودر حول و حوش درختان جنگلی به جستجوی

 درخت گلابی برویم

تو سرا پا آدم خوبی بودی

و من نسبتأ آدمی بدوی و اهل ترس

ولی نترس که از زیر بوته‌ی گل ِسرخ سر برآورده‌ام

ودر سطرهای موازی کلمات را از عطر گیسوانت

ناخنک می‌زنم ولابلای سفیدی‌های دفتر شعرم

می‌گنجانم

وقتی که شعر معطر شد

عالم برای من زیباتر است.

عنوان شعر از: رسانه 

زیبایی

شعری از فروغ فرخزاد با دستخط شاعر

آمده درمجله جن‌زار

ای کاش می‌آمدند و ما را هم می‌بردند

خوانش تحلیلی شعر گاری از رضا براهنی

یداله شهرجو

«گاری»

در را از جایش کندند، بلند کردند

در را به روى گارى انداختند، بردند

حالا فضاى خالى در، چون دهان سگى،

تشنه و تنها در زیر آفتاب له له زنان است

اتاق‌ها را بردن

با سطح شیشه‌هاى تیز و شکسته،

دیوارهاى خالى و مغبون پنجره‌ها تنها مانده است

دیدى که خانه‌ی ما را هم بردند

احساس‌هاى ما حالا زنبورهاى سرگردانى هستند

که تک تک دنبال کندوى گمشده‌شان مى‌گردند

آنگاه نوبت سبلان آمد

ما بچه‌ها اطراف کوه حلقه زدیم تماشا کردیم

بى‌اعتنا به ما مشغول کار خود شده بودند

فارغ شدند، و بعد: هن‌هن‌کنان سبلان را انداختند روى گارى بردند

و آسمان پرستاره‌ی تبریز را کندند انداختند روى گارى

از روى گارى صدها هزار چشم درخشان تبریزى فریاد مى‌زدند:

ما را بردند

و بردند

گل‌هاى باغچه‌هاى تبریز می‌گریستند

وقتى که ارگ علیشاه را انداختند روى گارى بردند

حالا از موریانه‌ها نشانه‌ى خورشید را مى‌پرسیم

اما تو نیستی

زیرا که آمدند و تو را انداختند روى گارى بردند

ما در غیاب تو در اینجا در این جهان خاکى ویران چه مى‌کنیم؟

از دوردست‌هاى زمان غرش صدها هزار گارى را حتى در خواب نیز مى‌شنویم

ای کاش مى‌آمدند ما را هم مى بردند

                                                       «رضا براهنی»

شعر «گاری» از «رضا براهنی» گرچه گزاره‌ی معنا را به عنوان عنصر محوری در خود مستتر دارد، اما بهره‌گیری‌اش از زبان، به ویژه ظرفیت نهفته آن نیز از نظر دور نیست. شعر با روایتی داستان‌گونه آغاز می‌شود. روایتی که هم در طول، کشش و جاذبه‌ی آن به چشم می‌آید و گاهی نیز در سطرهای افقی، مخاطب روایتی را که می‌تواند فضایی مستقل داشته باشد می‌بیند، اما چنین فضاهایی نیز در خدمت روایت طولی شعر قرار دارند.

ادامه‌ی خواندن→

آخ اگر مصدق زنده بود

می‌آمد دم مجلس و

ما هم می‌رفتیم و شما را روی دوش‌هامان می‌آوردیم

آخ اگر ستارخان این‌جا بود

تف می‌کرد به غیرت ما

می‌آمد و

اوین را باز می‌کردیم ٬ شما را روی اسب می‌بردیم

میرزا کجاست؟

می‌گویند : رفته تنگستان با علی دلواری

نشسته نقشه می‌کشد

می‌گوید:

همین روزها می‌آییم و

خدا را چه دیدی

یک پادگان بوسه و تفنگ می‌آوریم

و می‌رقصیم و پله‌های اوین

پر از شکوفه و ترانه می‌شود

از این شماره برای چند ماه تحت عنوان روایت یک فروپاشی علل سقوط حکومت پهلوی از نظر اشخاصی چند که در آن نظام نقش داشته‌اند را در هر شماره از یک تن به نظر خوانندگان گذاشته می‌شود که امیدوارم چیزی تازه از آن آموخته باشیم.

شماره اول

*********

ادامه‌ی خواندن→

شماره‌ی ۱۷

از سری تصاویر «عکس مادران جهان» که مجموعه‌ی گویایی‌ست از سخت‌کوشی‌ و عشق بی‌پایان مادران ملل مختلف به فرزندان‌شان و این‌که چگونه از کودکان خود حتی درعین انجام کارهای سخت روزانه پرستاری می‌کنند. این‌ عکس‌ها را که از صورت‌کتاب عزیزم «بیژن اسدی‌پور»وام گرفته‌ام در هر شماره برای‌تان می‌آوریم.

شماره ۷

​