سرفصل‌هاى موسيقى ايرانى «نامه‌ى سی‌ام»

 

اگر در اسراِئیل به دنيا مى‌آمديد، به احتمال زياد يهودى مى‌شديد.  اگر در عربستان به دنيا مى‌آمديد، قطعأ مسلمان، اگر در اروپا به دنيا مى‌آمديد، به احتمال زياد مسيحى و اگر در ژاپن به دنيا مى‌آمديد شينتو مى‌شديد…. 

مذهب پديده‌اى است جغرافيايى پس تعصب براى چيست؟!

                                                                                                    چارلى چاپلين


منیر وکیلی

 

همکارمان هلن شوکتی در هر شماره به موسیقی و هنرمندان ایرانی که به نوعی در اعتلاء و ارائه این هنر روح‌پرور مربوط می‌شوند می‌پردازد که از نظرتان می‌گذرد.

فصل بیست وششم


هلن شوکتی

آشنايي با يكى از برجسته ترين خواننده سوپرانوى ايران به‌نام منير وكيلى

 

در اين شماره مى‌رويم به سراغ يكى از زنان ماندگار موسيقى ايران،  كه در نوع خود يگانه در هنر سوپرانوى ايران بود  و با ايجاد مكانى امن و مناسب توانست، براى اجراى اين نوع از موسيقى مدرن و نو در ايران ،، تلاش جانانه‌اى  داشته باشد. 

او يك بانوى متجدد و پيشرو بود كه نام او هنر و هنرمندى را بخاطر مى‌آورد.

خانم منير وكيلى در ساخت و ايجاد سالن  تالار بزرگ رودكى براى اجراى‌هاى موسيقى مدرن بسيار كوشیده بود و با توجه به‌دوستى و هم نشينى با افراد سرشناس آن دوران مانند مهرداد پهلبد وزير فرهنگ و هنر آن زمان و با زبان شيرين و توانايى كلام خود، موفق به راضى كردن دست اندركاران براى ساخت اين تالار بزرگ گردد.

منير وكيلى زن فعال و كوشاى هنر ايران را «مادر اپراى ايران» مى‌دانند، و: بى او اپرا در ايران هرگز پا نمى‌گرفت.

منير وكيلى از پايه‌گذاران / گروه اپراى تهران/ در تالار رودكى بود. او نقش‌هايى ازجمله 

(مادام باترفلاى اپرايى در سه پرده و  لا بوهم اپرايى در چهار پرده ساخته جاكومو پوچينى)، (لا تراويتا،.به ابتاليايى در سه پرده ساخته جوزپه وردى ) را در تالار رودكى ايفاى نقش كرد. او قصد داشت كه سطح هنر ايران را به استانداردهاى جهانى برساند. او ٢٣ مورد اجراى اپرا در ايران داشت كه متاسفانه حتى يك نسخه از اجراى اين اپراها، در دسترس نيست. 

 مجموعه‌اى در تلويزيون ملى ايران، با منتخبى از تالار رودكى تهيه كرد كه مجرى آن نيز بود. 

بانو منير وكيلى جشنواره ى فيلم اپرا را بر پا كرد و با احساسات ميهن پرستى، صادقانه به تربيت جوانان با استعداد براى نقش‌هاى اپرايى و شركت در گروه‌هاى آوازهاى دسته‌جمعى (كر) يك آكادمى پرورش خواننده به صورت شبانه روزى، متشكل از ١٥ دختر و ١٥ پسر ” با بودجه دولتى براى آموزش و تربيت هنرجويان در هنر اپرا و آواز كرال بود را تأسيس كرد.

مدت تحصيل در اين آكادمى ٣ سال بود كه در اين زمان درس آواز و سولفژ و هارمونى و اصول موسيقى را فرا گيرند و نيز مهارت‌هاى روى صحنه را بيآموزند. 

منير وكيلى در تلاش و كوشش براى اعتلاى مقام زن در جامعه هميشه پيشقدم بود و در هر فرصتى از حقوق زنان و نقش زن در جامعه حمايت مى‌كرد. او هميشه نمونه يك زن متجدد و پيشرو ايران بود.

 او به مدرسه امريكايى همدان رفت و به عنوان تكخوان و عضو گروه كر كليساى امريكايى‌ها برنامه‌هايى را اجراء كرد. 

وى در جريان رويدادهاى دوران انقلاب اسلامى در ايران ماند و با خطراتى كه زندگى او را تهديد مى‌كرد مواجه شد. او در روزهاى پرآشوب انقلاب هر روز به تالار رودكى مى‌رفت . حتى روزى به او خبر دادند كه انقلابيون مى‌خواهند تالار رودكى را منفجر كنند هم بدون هيچ ترسى به تالار رفت و تمام روز آنجا ماند. او انقدر در حفظ ميراث فرهنگى و هنرى جامعه‌ى متجدد ايران پافشارى داشت كه حاضر بود با هر خطرى برخورد كند.  متاسفانه بعد از تلاش شبانه روزى مجبور شد كه كارهايش را نيمه تمام گذاشته و پس از يك سال حصر خانگى رهسپار فرانسه شود. همان جايى كه تحصيلات كلاسيك خود را در دانشگاه پاريس به اتمام رسانده بود. 

منير وكيلى در ٢٧ آذر  ١٣٠١  از يك خانواده علاقمند به موسيقى و هنر ايرانى متولد شد.

پدرش از مشوقان او براى فراگيرى هنرى بود كه خود هم به آن عشق مى‌ورزيد. پدرش كه به موسيقى علاقه‌ى زيادى داشت صفحه‌هاى اپرا را جمع مى‌كرد و با خود به ايران مى‌آورد و گوش كردن به اين نوع موسيقى از كودكى جزو تفريحات دخترش منير شد. 

منير، موسيقى را زير نظر  (“”ليلى بارا“” خواننده پيشين اپراى وين و از مهاجران اروپاي شرقی در جنگ جهانى) كه ساكن تهران بود  آموخت. ليلى بارا كه خواننده اپراى وين بود با شروع جنگ جهانى دوم از اروپاى شرقى به ايران مهاجرت كرد. بارا  ابتدا در هنرستان موسيقى آواز تدريس مى‌كرد و سپس اپراهايى نيز بر روى صحنه آورد. از شاگردان ايرانى ليلى بارا، منير وكيلى و فاخره صبا بودند . 

منير تحصيلات مقدماتى را در تهران به پايان برد و سپس راهى فرانسه شد و در كنسرواتوار ملى موسيقى پاريس به مدت چهار سال به تحصيل موسيقى وفراگرفتن آواز پرداخت. 

استاد او  مادام لاپرت. معروف بود. منير در ابتدا به تعليم صدا و فراگيرى اصول موسيقى غربى به ويژه موسيقى اپرايى و هنر صحنه پرداخت اما با عشقى كه به ميهن خود داشت شناساندن آوازهاى فولكلوريك ايرانى را در اولويت كارهاى خود قرار داد. او در سال ١٩٥٧ در پاريس ، با ضبط صفحه””آوازها و رقص هاى ايرانى“” جايزه بهترين صفحه‌ى موسيقى مردمى را از آكادمى شارل گروس دريافت كرد. 

منير وكيلى در هر فرصتى، صداى هنر و موسيقى ايران را به گوش جهانيان مى‌رساند. در رسيتال‌هاى متعددى در اتحاد جماهير شوروى سابق، رومانى و بلغارستان مردم آن كشورها را با موسيقى ايران آشنا مى‌كرد.  

او آرزو داشت كه اپرا در ايران بوجود آيد و به همين منظور براى تحصيل تخصصى در اپرا، در كنسرواتوار  نيوانگلند شهر بوستون آمريكا به فراگيرى آوازهاى اپرايى و كاگردانى اپرا پرداخت. منير وكيلى در واقع پايه‌گذار اپرا در ايران بود .  او قبل از آماده شدن تالار رودكى، در تلويزيون غيردولتى صحنه‌هايى از اپراهاى مشهور را ارائه داد و در تالار فردوسى و تالار فرهنگ و هنر چند اپراى كامل را بر روى صحنه برد.  پس از افتتاح تالار رودكى با پشتيبانى مهرداد پهلبد، وزير فرهنگ و هنر و همكارى ،،اپراى اسكالاى ميلان،، گروه اپراى تالار رودكى را بوجود آورد. 

از سال  ١٣٤٦ در تالار  رودكى برنامه‌هاى اپرايى بسيار موفقيت‌آميزى را بر روى صحنه برد كه به قضاوت هنرشناسان آن زمان، با بهترين اجراهاى اپرايى در غرب قابل مقايسه بود. 

او در سال ١٣٥٩ مجددأ به پاريس بازگشت ولى قبل از فعاليت دوباره در ٢٨ فوريه ١٩٨٣ در سفرى كه به دعوت سفير فرانسه در هلند به همراه شوهرش عبدالمجيد مجيدى از راه زمينى به شهر لاهه مى‌رفت، در يك حادثه جانخراش اتومبيل در گذشت. 

يادش هميشه زنده است

درباره Habib

متولد سال ۱۳۳۰ رشت استان گیلان- کسب لیسانس از دانشگاه ملی ایران- کوچ به ینگه دنیا سال ۱۳۶۵ و اقامت در کالیفرنیا-چاپ اولین کتاب شعر بنام (الف مثل باران) در سال ۱۳۸۴ در ایران توسط انتشارات شاعر امروز.
این نوشته در سرفصل‌های موسیقی‌ی ایران ارسال شده است. افزودن پیوند یکتا به علاقه‌مندی‌ها.

نظرتان را ابراز کنید