«غلامحسین نصیری پور»؛ شاعر روزگار ما، حدود دو هفته پیش، در بی‌خبری درگذشت. او که متولد سال ۱۳۲۵ در اراک بود، فارغ التحصیل ادبیات از دانشگاه ملی بود و همراه هوشنگ طاهری؛ منتقد و مترجم، در بانک کشاورزی کار می‌کرد.

       عظیم زرین کوب

۱۳۹۴/۵/۳

برگرفته از: کانال تلگرام ایرج شفیعی

عطا ملک جوينی در تاريخ جهانگشای اعترافی کرده است که می‌تواند لکه‎ی ننگی درفرهنگ سرزمين ما باشد. او که پس از سقوط اسماييليان نزاری (شاخه‌ی حسن صباح ) به عنوان عامل هلاکو به قلاع اسماعيليه رفته بود می‌ايستد و تماشا می‎کند هزاران جلد کتاب را به بهانه‌ی ملحدانه بودن‎شان در آتش می‌سوزانند. و آن وقت ما پس از تماشای فيلم فارنهايت ۴۵۱ بهت زده از سينما بيرون می‎آييم و خوشحاليم که آن چه ديده‌ايم فقط يک فيلم بوده است. اين سخن که ثروت ملی ما را هميشه بيگانگان به يغما برده‌اند حقا که جز کوسه شعر و پرت و پلا نبوده است. از خود نمی‌پرسيم چرا هندی‌ها که وداها را داشته‌اند نه فقط آن‌ها را چون چشم خود حفظ کرده‌اند که حافظ مکتوبات ما هم بوده‌اند.
دکتر علی‌اکبرفياض که به احتساب دانش و نوانديشی مردی در اندازه‌های دکتر خانلری بوده است درباره‌ی نسخه‌های خطی تاريخ بيهقی که در نثر فارسی همان مقام ديوان حافظ را در شعر دارد می‌نويسد: ” من در باب گروه‌بندی‌ی نسخه‌های بيهقی فرض دو گروهی هندی و ايرانی را داده بودم که بعد ها مورد قبول ديگران هم واقع شد. در اين فرض گفته شده بود که نسخه‌های هندی اين کتاب اصلی‌تر از نسخه‌های ايرانی و قديم‌ترند و در نتيجه به اصل اولی کتاب نزديک‌تر .” (تارخ بيهقی / دکتر علی اکبر فياض / ص بيست و چهار).
حالا بد نيست اين مقايسه را در مورد نسخه‌های ديوان حافظ که عزيزترين متن فارسی ايرانيان بوده نيز انجام دهيم. معمولاً ميزان قدمت نسخه‌های ديوان را نسخه‌ی خلخالی (۸۲۷) که مبنای چاپ علامه محمد قزوينی پيش آهنگ خانلری و بقيه بوده است قرار می‌دهند که سی و پنج سال پس از مرگ حافظ کتابت شده .نسخه‌های قديم‌تر که بعد از آن پيدا شده به ترتيب چنين است :

۱- بادليان انگلستان (علا مرندی ) / اواخر قرن هشتم

۲- آکادمی علوم تاجيکستان / ۸۰۷

۳- کوپرولو استانبول (ترکيه ) /۸۱۱

۴- سليمانيه استانبول (ترکيه ) /۸۱۳

۵- موزه‌ی بريتانيا (انگلستان ) /۸۱۳

۶- موزه‌ی حيدر آباد (هندوستان) /۸۱۳

۷- کتابخانه‎ی اياصوفيه (ترکيه ) /۸۱۶

۸- کتابخانه‌ی آصفيه ی حيدر آباد (هندوستان ) /۸۱۸

۹- دانشگاه ميشيگان ( آمريکا) / ۸۲۳

۱۰- طوپقاسرای (ترکيه ) /۸۲۲

۱۱- کتانخانه‌ی دکتر اصغر مهدوی (ايران ! ) /۸۲۱

۱۲- کتابخانه ی سبز پوش (هندوستان ) / ۸۲۴

۱۳- کتابخانه‌ی نور عثمانيه (ترکيه ) /۸۲۵

۱۴- کتابخانه‌ی کمبريج (انگلستان ) / ۸۲۷

۱۵- (نسخه‌ی شخصی عبدالرحيم خلخالی / ۸۲۷ )

آيا به راستی باور کردنی‌ست که کشورهای انگلستان، آمريکا، شوروی سابق، هندوستان و ترکيه دست جمعی برای ربودن مکتوبات شاعر نازنين ما توطئه کرده باشند؟
علامه‌ی قزوينی در مجله‌ی يادگار نوشته است وقتی از اروپا باز گشته بود روزی به ديدار آقای ضياءالدين نوری پسر شيخ فضل‌اله می‌رود و در آن‌جا نسخه‌های بی‌نظيری می‌بيند که از پدر زن شيخ به نوه‌ی دختری او رسيده بود. قزوينی بعد اضافه می‌کند پس از مرگ آقا ضياء ديگر هرگز نشانی از آن کتاب‌ها در کشور نديده بود .

*محسن صبا، مارس ۲۰۱۰

** عنوان مطلب از رسانه

شاعران این شماره: شعله آذر، رامین زارعی، ناهید عرجونیی، محمدعلی شکیبایی، مظاهر شهامت و اسمعیل یورد شاهیان

یک شعر از: آذر شعله

جا مانده
خیابان‌های بسیاری پیمودیم
که به آزادی نرسید
دست‌های بسیاری گرفتیم
که به صلح نرسید
نگاه‌هایی ربودیم
که به عشق نرسید.
برای مصلحت
از تعبیر زندگی جا ماندیم
و راه
در سایه‌های دروغ پنهان ماند.

یک شعر از: رامین زارعی

کاش می‌دانستیم
هر سال، پاییز
کدام غمگین‌ترند
اولین برگی که می‌افتد
یا آخرینش؟

ادامه‌ی خواندن→

جلال آل‌احمد، انقلاب اسلامی و ما فراموشکاران تاریخ . . .

نوشته: احمد افرادی
———————————–

عکس از آرشیو دفترهنر

                     جلال آل‌احمد  سیمین دانشور

به مناسبت سالروز درگذشت جلال آل‌احمد
از:احمد افرادی

        احمد افرادی

رویکرد به « اسلام انقلابی» ( به عنوان تنها پتانسیل موجود در رویارویی با رژیم کودتا ) منحصر به آل‌احمد نبود. بسیاری از اهالی قلم و سیاست ِآن سال‌ها که رژیم شاه را تثبیت شده و اپوزیسیون ( اعم از جبهه‌ی ملی، نهضت آزادی، حزب توده، جمعیت سوسیالیست‌های ایران و … ) را، در رویارویی با آن رژیم ناتوان می‌دیدند، پس از وقایع ۱۵ خرداد ۴۲، نگاه‌شان تدریجاً به نیروهای مذهبی و آیت‌الله خمینی جلب شد.

–————————————–
نوشته‌ی پیش رو، به قصد بررسی و ارزیابی ِکارنامه‌ی « انقلاب اسلامی » قلمی نشده است. داوری، له و علیه ِ آل احمد نیز درکار نیست. بحث، تنها بر سر حافظه‌ی تاریخی مخدوش (یا، فراموشی خود خواسته‎ی ) ما است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

چندی است، لگد بر کفن ِ آل‌احمد کوبیدن، مُد شده است. درست مثل دیگرْ مُدهای روشنفکری ِ سال‌های پیش و پس از انقلاب: [ هر بار موجی از راه می‌رسد و همه‌گیر می‌شود و چندی (چونان اسم اعظم ) ذهن و زبان‌مان را تسخیر می‌کند، تا به اعجازِ آن ( در چشم به هم‌زدنی) حل ِصد مشکل فکری و فلسفی و سیاسی کنیم و ( همزمان ) نَفَس از هر دگراندیشی بِبُریم.]
در روزگاری نه چندان دور ( برای ما روشنفکران نسل سوم ۱) سرمایه‎داری، مَظهَر و مَصدَر همۀ مصائب بشری بود. راه رهایی، در « مبارزۀ مسلحانه، هم استراتژی هم تاکتیک» معنی و خلاصه می‎شد. « عملگرایی آرمانخواهانه‎ی چریکی » (در تعارض و تقابل ِ با خرد ورزی و دانش اندوزی و نگاه نقادانه به عالم و آدم ) حرف اول و آخر را می‌زد. آن که، راه ِ برون رفت ِ از استبداد و اختناق و بن‎بست سیاسی را، در گفت‎وگوی سُقراطی می‌جست، با اَنگ ِ « چریک ِسنگر ورّاجی »، از میدان به در می‎شد. « مخالف‌خوانی» و دشمنی ِ آشتی‌ناپذیرِ با نظام سیاسیِ مسلط، حرمت‎آفرین و مقدمات و مؤخرات ِاَرج و اعتبار سیاسی و اجتماعی بود؛ و صد البته، آن بخت برگشته‎ای که در عالم ادب و سیاست، ساز دیگری می‌زد و راه دیگری می‌جُست ( به قول صمد بهرنگی ) « چوخ بختیار» بود و بیرون از عوالم روشنفکری.
امروز، گرچه آن حرف و حدیث‌ها، دیگر اعتبار ِ چندانی ندارد و از « امپریالیسم جهانخوارِ» سال‌های ماضی هم ( به میمنت و مبارکی! ) « اعاده‌ی حیثیت » شده است! اما (به تعبیری ) دَر، همچنان بر همان پاشنه می‌گردد و مُدهای روشنفکری ( این بار، به زبانی دیگر و در هیأتی نو ) همچنان در کاراند، تا کِی بر ما و میهن، آن رَوَد که دیگر، « نه از تاک، نشان مانَد و نه از تاک- نشان ». ادامه‌ی خواندن→

                اکبر اکسیر

                  حافظ موسوی

۴۵ مقاله در باب ادبیات و فرهنگ

 نوشته‌ی: حافظ موسوی از: انتشارات نگاه  

این کتاب گزینه‌ای از مقاله‌های نگارنده در باب ادبیات و فرهنگ است که طی دو دهۀ گذشته نوشته شده است .
مقاله‌ی اول و دوم این کتاب، بحثی است در بارۀ ” مدارا و تساهل ” در شعر حافظ و تأثیر آن بر فرهنگ ایرانیان. نویسنده با بررسی شعر حافظ و مقایسۀ آن با فرهنگ بشری در قرون میانه به این نتیجه رسیده است که حافظ در دوران خود، روشنفکری آزاداندیش بوده است که تعصب و جزم‌اندیشی را به باد انتقاد گرفته و از این منظر از همگنان خود در شرق و غرب عالم بسی پیشروتر بوده است. با توجه به این که حافظ با دانته ( نویسنده و شاعر شهیر ایتالیایی و خالق کمدی الاهی ) تقریبا معاصر بوده است، بین آرای حافظ و دانته در باب عمده‌ترین موضوعات و پرسش‌هایی که در قرون سیزدهم و چهاردهم میلادی مطرح بوده، مقایسه‌ای صورت گرفته است. این موضوعات و پرسش‌ها به زعم نگارنده عبارت بوده است از این که نظام هستی چگونه پدید آمده است؟ خالق این نظام کیست؟ آیا با عقل می‌توان به حقیقت هستی پی برد؟ تکلیف انسان در حیات کوتاه مدتی که در این جهان دارد چیست؟ انسان پس از مرگ به کجا می‌رود؟ آیا بجز این جهان، جهان دیگری هم هست؟ انسان چگونه می‌تواند به رستگاری برسد؟ تکلیف انسان در برابر میل به گناه چیست؟
مقالۀ سوم بحثی است در بارۀ جایگاه مولوی در سیر اندیشۀ ایرانی. در این مقاله ضمن ارج نهادن بر بخشی از اندیشه‌ی مولوی که در برابر جزم اندیشی و تعصب دینی، به تساهل و مدارا گرایش دارد، به بخش دیگری از اندیشۀ او که کم‎تر نشانه‌ای از خردگرایی در آن دیده می‌شود انتقاد شده است. نویسنده بر این باور است که گرایش به عرفان در ادبیات و فرهنگ ایران که پس از حملۀ مغول شتاب بیشتری گرفت نتایج زیانباری در بر داشته است.
در مقالۀ چهارم دغدغۀ صادق هدایت نسبت به هویت ایرانی که پیوندهایی با ناسیونالیسم ایرانی ِ مورد ِ نظر روشنفکران دورۀ مشروطه و پهلوی اول دارد بررسی شده است. برای این منظور سه اثر هدایت ( پروین دختر ساسان، مازیار، بوف کور ) بررسی شده و نشان داده شده است که چگونه ناسیونالسم پرشور و آرمانخواهانۀ دو اثر ِ اول به یأس و نومیدی در بوف کور انجامیده است. مقایسۀ سه شخصیت زن در این سه اثر ( پروین، شهرناز، زن اثیری ) و استحالۀ تدریجی آن‌ها، به عبارتی نمودار سیر تفکر هدایت از دوره‌ی جوانی تا واپسین سال‎های عمر اوست. ادامه‌ی خواندن→

دفتر من در وسط …..باد ورق
می‌زند
برگی از آن می‎کند
نام تو در باغ‎ها
ورد زبان می‌شود

برگرفته از وبلاگ:

کانون آفرینش های ادبی اداره کتابخانه های عمومی استان مازندران

مجموعه شعر «كنار همين روزها» اثر حميد تيموری‎فرد است كه در ۸۰ صفحه توسط انتشارات شلفين وارد بازار كتاب شده است. اين مجموعه مشتمل بر اشعاری در قالب شعر سپيد و ترانه می‌باشد. شاعر این مجموعه جوان شمالی است که رنگ و بوی باران و دریا در آثارش نمایان است. این مجموعه از ۲۳ قسمت تشکیل شده ، قسمت اول که شامل ۲۸ قطعه شعر سپید است و قسمت دوم که ۳  ترانه را در برمی‌گیرد تيموری‎فرد شاعر نوشهری است كه از دهه‌ی هفتاد شعر را به طور جدی آغاز كرده و وارد انجمن‎های ادبي شده است. «كنار همين روزها» مجموعه‌ای است با زباني ساده و طبيعت نيز نقشي پررنگ در آثار اين مجموعه دارد. چرا كه تيموری‌فرد شاعری است كه ديار جنگل و دريا زندگي مي‌كند.

حميد تيموری‌فرد پس از شناخت تمام جريان‌های شعری كه در دهه‌ی هفتاد و هشتاد پشت سر گذاشت در نهايت براي اشعارش زباني ساده و صميمي را انتخاب كرده است. زباني كه می‌تواند به راحتي با مخاطبي تماس برقرار كند. زبان بدون پيچدگي‌هاي تصنعي ارائه می‌گردد و نشان می‌دهد كه پيش از هر موضوعي می‌بايست به ارتباط خواننده با شعر انديشيد.

در ابتدای مجموعه «کنار همین روزها» یادداشتی ۵صفحه‌ای به قلم شاعر نوشته شده است که به زبانی شاعرانه در قالب نثر به نوعی به حدیث نفس می‌پردازد. اما نکته‌ای که قابل اشاره است نوع نگاه شاعر به طبیعت و در مقابل‌اش به شهرنشینی و عناصر زندگی مدرن است و راوی این سطرها و شعرها بیش از هر چیز و هر مضمون به اسطوره مدرن انسان و تقابل آن با ماشین می‌پردازد. ادامه‌ی خواندن→

رسانه در هر شماره یک یا دو تصویر از این تصاویر تاریخی را به‌نظر خواننده‌گان گرامی خواهد آورد.

نقل از مجله‌‌ی مجازی پزشک:

متأسفانه تلاش ما برای ثبت نظام‌یافته و منظم تاریخ‌مان و محافظت از اسناد، خاطرات شفاهی و عکس‌های مهم‌ تاریخی‌مان در مقایسه با تلاش‌های برخی از کشورهای دیگر، بسیار حقیر و ناچیز بوده است.
درست به همین خاطر است که وقتی هر چند وقت یک بار از گوشه‌ای به ناگاه عکس‌های تاریخی کمتردیده شده یا نادیده از ایران می‌بینیم، به هیجان می‌آییم.
عکس‌هایی که در این پست مشاهده می‌کنید از مجله نشنال جئوگرافیک آوریل ۱۹۲۱ انتخاب شده‌اند. این شماره از مجله به تمامی به ایران اختصاص داشت.

                                             پسران مدرشه‌رو