یادداشت‌های شخصی (تهران ، طهران )

دل آزارترین بخش تهران امروز نه فقط برهم زدن بافت اصلی‌ی شهر با ساختمان‌های بد قواره است، بل‌که نام 

نام بزرگراه‌ها و خیابان‌هایی‌ست که برای همگان تنها حافظ و سعدی و فردوسی‌اش آشناست، وگرنه من شخصا چهار سال در باره‌ی نام خیابان  ” استاد حسن بنا ” از این و آن سوال کردم و تنها کسی که به من اطلاعاتی داد – که البته معتبر به نظر نمی‌رسد – این که “استاد” نامبرده راننده‌ی اتوبوس شرکت واحد بوده است که با اتوبوس   خود عمل قهرمانانه‌ای انجام داده بود. بنابراین وقتی چهار سال پیش برای تجدید خاطرات جوانی سر چهارراه  پهلوی از تاکسی پیاده شدم که سری به خیابانی بزنم که در زندگی‌ی بعدی من نقش اساسی داشته است بسیار  متعجب شدم که نام آن جا هنوز ” شیرزاد ” است. اگر چه دیگر از آن خانه نشانی نبود و دیوار ضلع شمالی‌ی آن که روزی روزگاری کافه‌ی شهرداری بود و عطر یاس‌های امین‌الدوله از سر آن سراسر کوچه را مست  می‌کرد محو شده بود. آن جا خان‌ ی دکتر امیر حسین جهانبگلو بود و همسرش خجسته‌ی کیا که دوستان دیروز  و امروز من مهدی سحابی و منصور ملکی در نمایشنامه‌های او شرکت داشتند و من خود در کارهای جنبی به خجسته کمک می کردم. آشنایی و دوستی و همکاری کوتاه مدت من با بهمن فرسی از همان‌جا شروع شد.  بار ها در همان سال‌ها با شاهرخ مسکوب در جوار دکتر جهانبگلو هم‌کلام شدم و سال‌ها بعد در کتابی که کریم  امامی در یادبود دکتر جهانبگلو به نام ” خرد و آزادی ” فراهم آورد دو نوشته از شاهرخ مسکوب و من بود.  دکتر جهانبگلو از خانواده‌ای اهل موسیقی بود و گمان می‌کنم در آن شب به یاد ماندنی که تقریبا همه‌ی اهل هنر  آن روزگار در آن خانه جمع آمده بودند لطف‌الله مجد به دعوت او آمده بود و تارمی‌نواخت، نشسته بر زمین  می‌نواخت و به همین گونه جاعوض می‌کرد . “همایون” را که شروع کرد در ” بیداد ” به ضلع دیگر سالن  رسیده بود.  

یک عصر خوابزده‌ی تابستانی برای کاری رفته بودم که پس از چند بار زنگ زدن بهروز برادر خجسته در را باز کرد. گفت که آن‌ها نیستند و مرا به مکانی که در طبقه‌ی زیر تابلوهای خود را گذاشته بود برد. مرد  کوچک اندامی کنار میز کوچکی نشسته بود که صورتش در سایه روشن حصیر آویخته  بر پنجره معلوم نبود. وقتی بلند شد بهروز گفت:

– این محسن ماست.

مرد قدمی که پیش گذاشت دیدم سهراب سپهری ست. تا شب ماندیم و پیمانه زدیم و نیمه شب من و او پیاده از آن خانه بیرون زدیم. در کنار خیابان پهلوی نیم ساعتی قدم زدیم و گفتگو کردیم و پس از آن هر  کدام تاکسی گرفتیم و به راه خود رفتیم و پس از آن دیگر ندیدمش.

*

نمی دانم از این جمعی که یاد کرده‌ام چند نفر مانده‌اند که ناچارند ” طهران ” امروز را تحمل کنند؟ 

—————————-

هشتم مرداد ۱۳۹۰