…
چندی پیش پیامی دریافت کردم از ایران‌شناس و متفکر فرهیخته جلیل دوستخواه که خواسته بودند برای آگاهی‌ی ایرانیان علاقه‌مند مطلبی که ایشان در مورد بیت معروف ( بسی رنج بردم بدین پارسی – … ……) منتسب به حکیم توس ابوالقاسم فردوسی ٬ نوشته‌اند را در رسانه منعکس کنم .
به عللی که از ذکر آن پرهیز دارم انعکاس آن در این‌جا به تأخیر افتاد ٬ تا امروز که در تورق وبلاگ‌های ایرانی به روزنوشت آخرین آقای پرویز رجبی که در رابطه با مطلب دوستخواه نوشته شده بود برخوردم که بی‌مورد ندیدم آن را که شامل نوشته‌ی آقای دوستخواه نیز می‌شود برای‌تان بیاورم
.
باآرزوی سلامتی برای هردوی این برزگواران
……………………………………………………………………….. حبیب شوکتی
دو برداشت از اصطلاح «عجم» در شاهنامه
جمله‌ی ِ “عجم زنده كردم بدین پارسی” نیمه‌ی ِ دوم بیتی بسیار مشهور (” بسی رنج‌ْبُردم در این سال سی/ …”) و زبانْ‌زد ِ خاصّ و عام است. این بیت، در هیچ یك از دستْ‌نوشتْ‌های كهن ِ شاهنامه، در متن ِ بُنیادین نیامده و تنها در زُمره‌ی ِ بیت‌های نسبت داده به فردوسی در “هَجونامه”ی ِ برساخته به نام ِ او دیده‌می‌شود. كلیدْواژه‌ی ِ معنا شناختی‌ی ِ این بیت، واژه‌ی ِ “عجم” است كه در “فرهنگ ِ وُلف”، تنها چهار كارْبُرد از آن در سراسر ِ شاهنامه، به ثبت رسیده‌است: یكی در “گشتاسپْ‌نامه‌ی دقیقی” (مُل، ج ٤، ص ٢١٤، ب ٨١٠ = مسكو، ج ٦، ص ١٢٠، ب ٧٩٥ = خالقی‌مطلق، دفتر٥، ص ١٥٠، ب ٨٠١)، دیگری در ب ٣٤ از ٤٥ بیت ِ “ستایشْ نامه‌ی ِ محمود” در آغاز ِ “روایت ِ پادشاهی‌ی ِ اشكانیان” (مُل، ج ٥، ص ١٣٥، ب ٣٠ = مسكو، ج ٧، ص ١١٤، ب ٣٤ = خالقی‌مطلق، دفتر ٦، ص ١٣٧، ب ٥٢)، سومین ِ آنها در پایان ِ “روایت ِ پادشاهی‌ی ِ یزدگرد ِ سوم ” (مُل، ج ٧، ص ٢٥٢، ب ٩٠٧ = مسكو، ج ٩، ص ٣٨٢، ب ٨٦٠ = خالقی‌مطلق، دفتر٨ ، ص ٤٨٧، ب ٨٩٢) و سرانجام، چهارمین مورد در بیت ِ آمده در “هَجونامه”ی آنچنانی كه پیشتر، بدان اشاره‌رفت.
.
ادامه مطلب
______________________________________________
