سر فصل‌هاى موسيقى‌ی ايرانى نامه چهل و یکم

اين يعنى تو موفق شده اى

                  «گابريل خوزه  گارسيا ماركز»

همکارمان هلن شوکتی در هر شماره به موسیقی و هنرمندان ایرانی که به نوعی در اعتلاء و ارائه این هنر روح‌پرور دست داشتند می‌پردازد که همه‌ماهه از نظرتان می‌گذرانیم.

فصل سی‌ و ششم

هلن شوکتی

 كوروش يغمايى ملقب به آفريننده افسانه‌اى و پدر راك ايران

با يقه پروانه‌اى اش، موى بلند تا شانه و سبيلى كه سانى بونو  Sonny Bono خواننده و بازيگر امريكايى در مقابلش  به پسر دبيرستانى مى‌نمود.

كوروش يغمايى  به  **پدرخوانده‌ى موسيقى  راك سايكادليك** اايرانى شهرت داشت كه خيلى‌ها آرزويش را داشتند كه شبيه او باشند.

او از سال‌هاى 1973 تا 1979 تحسين همگان را برانگيخت و هواخواهان بين‌المللى بسيارى كه مديون 

كارهاى تاثيرگذارش چون گل يخ و ميخك نقره‌اى در آن دهه بودند/  بدست آورد.

ولى متاسفانه تغييرات سياسى در ايران باعث سكوت طولانى بسيارى از هنرمندان از جمله كوروش يغمايى شد. 

او براى مدت ٢٠ سال دوران سكوت‌اش ،، به ساختن مجموعه آثارى براى كودكان كه اغلب با نام مستعار  شنيده مى‌شد مشغول بكار بود. انتشار كتاب‌ها و نوارها، ارائه آلبوم‌هاى بدون آواز و تدريس گيتار از فعاليت‌هاى جزيى زندگى او بود تا زمانى كه در سال ١٣٧٥ موفق شد مجوز براى آلبوم سيب نقره‌اى خود را دريافت كتد.  

كوروش يغمايى آهنگساز، آوازخوان، نوازنده و تنظيم‌كننده و نوازنده گيتار الكتريك و البته بنيانگذار موسيقى راك در ايران است. 

او كه در رشته جامعه‌شناسى در دانشگاه ملى تحصيل كرده است،  موسيقى را از نوجوانى با ساز سنتور شروع  ولى مدتى بعد ساز گيتار را با عشق انتخاب و با تمامى قوا به يادگيرى اين ساز پرداخت.

او در سن ده سالگى در سال ١٣٣٥ با نواختن سنتور كه هديه‌اى از پدرش بود به فعاليت موسيقى پرداخت و در كم‌تر از پنج سال به مراحل درخشانى از نوازندگى سنتور رسيد. 

كوروش يغمايى اما در سن پانزده سالگى ساز گيتار را به عنوان ساز مورد علاقه‌اش انتخاب كرد.

او در خانواه‌اى مرفه و موسيقى‌دوست در شهر شاهرود بدنيا آمد .او دو برادر بنام هاى كامران و كامبيز دارد كه هر دو برادر هم در كار موسيقيايى فعاليت گسترده دارند.

كوروش  هجده ساله بود كه گروه موسيقى راك بنام اينسترومنتال  را تاسيس كرد و به عنوان سرپرست و نوازنده مشغول بكار شد.

در سال‌هاى تحصيل در دانشگاه علاقه‌ى خاصى به اشعار همكلاسى خود مهدى اخوان لنگرودى شاعر معاصر ايرانى داشت و تاثيراين اشعار،  الهام‌بخش خلق آثارى مانند گل يخ و حجم خال ىشد. 

كوروش يغمايى در دانشگاه، همواره سرپرست و مدير گروه راك دانشگاه ملى بود و در مسابقات هنرى دانشگاه‌هاى ايران رتبه اول را بدست مى‌آورد. او بر پايه‌ى خلاقيت در نواختن گيتار، شيوه‌ى خاصى را در نواختن ابداع كرد بطوري‌كه در دانشگاه به او لقب پنجه طلايى داده بودند. 

قطعه گل يخ بسرعت خارج از مرزهاى ايران شناخته شد و منجر به اجراهاى متعددى در كشورهاى مختلف شد. اين قطعه به عنوان يكى از صد آهنگ برتر موسيقى ايران شناخته شد.

همكارى كوروش يغمايى با كمپانى‌هاى آهنگسازى معروف جهان

از سال ١٣٣٨، كوروش يغمايى با برقرارى ارتباط با كمپانى معتبر. Stones Throw به همكارى با آن‌ها پرداخت. پس از اين همكارى، دو آلبوم او در سال ١٣٩٠ منتشر شد كه آلبوم *بازگشت از لبه پرتگان*  بويژه تحسين بين‌المللى را به خود اختصاص داد.

دهه ١٩٩٠ پس از ممنوعيت ازكار /  به يكباره با موافقت از سوى دولت ايران توانست آلبوم استوديويى  گرگ‌هاى غربتى/ را به بازار عرضه كند.  در همان دوران Caltex Recrds مجموعه‌اى در بهترين  ترانه‌هاى دهه  ١٩٧٠  را تحت عنوان  گل يخ منتشر كرد وتا سال ١٩٩٣ با كاهش يافتن محدوديت‌ها  يغمايى توانست كنسرت‌هايى در نروژ و سوئد اجرا کند.

به باور كارشناسان برجسته جهانى/ كوروش يغمايى  بنيانگذار موسيقى راك در ايران است و همگام با بزرگان اين سبك ازموسيقى در جهان مانند: گروه هاى رولينگ استونز و بيتل‌ها  اين موسيقى را در ايران معرفى كند و خود به * پدر راك ايران *   شناخته شود.

تأثير عميق كوروش يغمايى بر موسيقى راك ايران وايجاد يك سبك تركيبى شرقى غربى، او را به يكى ازاسطوره‌هاى اين عرصه تبديل كرده است و بقول يكى از منتقدان عرصه موسيقى:                         اين هنرمند توانسته است راك سايكادليك را در ايران تعريف مجدد كند و نام خود را به عنوان پدر موسيقى راك ايران مطرح سازد.

او در مصاحبه با مجله Billboard يكى از مطرح‌ترين مجله‌هاى تخصصى موسيقى از برداشت شرقى غربى گفته است:  همه راجع به شرق در برابر غرب و فرهنك‌هاى جداگانه‌ى هر كدام حرف مى‌زنند

اول اين‌كه زمين شرق و غرب ندارد و گرد است. اين‌ها قرارداد و فرضياتى است كه جوامع براى خود پديد مى‌آورند. من با اين ايده كه غرب در شرق نفوذ كرده موافق نيستم و با اين‌كه يكى بر ديگرى برتري‌هايى دارد. هند بعنوان نمونه، تاثير زيادى بر موسيقى غرب داشته است. 

در مورد ايران، سئوال اين نيست كه غرب چگونه بر ايران تاثير گذاشت؟ ما ( ايرانيان ) سازهاى زيادى را ابداع كرده‌ايم كه هنوز استفاده مى‌شوند.  در نهايت اين موسيقى است و به تمام بشريت تعلق دارد.

در سال ۲۰۱۰ جشنواره ى Red Bull در لندن از كوروش يغمايى براى سخنرانى و دريافت جايزه دعوت بعمل آورد و او توانست، تقدير و قدرشناسى مخاطبان جهانى را بدست آورد.

رخداد بزرگ و بى‌سابقه، بعد از بيش از چهل سال كار و تلاش، آلبومى از گروه راك اروپايى همراه با ترانه‌اى با نام  ( لحظه‌اى با كوروش) منتشر شد.

گروه راك  RedLama با الهام از فضاى ويژه ازترانه‌ى قديمى *در انتها* از كوروش يغمايى با شعرى از خيام/ شاعر منجم، رياضيدان و فيلسوف ايرانى  ترانه‌ى ديگرى را با شيوه و سبك خود با نام لحظه‌اى از كوروش  را پى‌ريزى و اجرا كردند. 

يكى ازبزرگترين رويداد فرهنگى،،،  توجه ويژه باشگاه‌هاى فوتبال اروپايى به آهنگ گل يخ و پخش اين موسيقى در فضاى ورزشى جهانى و باشگاه‌هاى بزرگى مانند؛ منچستر سيتى، ليورپول،  رم و اينترميلان از اين آهنگ در مراسم و ويديوهاى خود استفاده كردند.

در سال ١٤٠٣ پست باشگاه يوونتوس و اينترميلان با آهنگ معروف كوروش يغمايي خواننده نامدار ايرانى در جهان *ترند* مد روز شده است. استفاده از اين آهنگ نه تنها به افزايش شناخت كوروش در سطح بين‌المللى كمك كرده است، بلكه نشان از اهميت و تاثير موسيقى در محيط‌هاى ورزشى و جلب انرژى و احساسات مخاطبان را دارد.

در خواست يك كارگردان مستقل انيميشن  Lia Bertels در اروپا براى گرفتن اجازه و استفاده از دو  ترانه‌ى گل يخ و ليلا براى موسيقى در ۲ فيلم انيميشن خود

بخشى از ايميل خانم Bertels::

من Lia Bertels  كارگردان انيميشن كه در فرانسه و بلژيك مشغول فعاليت هستم، سال‌هاى زيادى است كه به موسيقى شما گوش مى‌دهم و چون رخدادها در اين فيلم در كوه‌هاى ايران رخ مى‌دهد، مى‌خواهم از ترانه گل يخ براى اين فيلم استفاده كنم……….

و استفاده از ترانه ليلا براى موسيقى انيميشن دوم/ 

داستان فيلم خرسى است كه دچار بى‌خوابى شده و پس از دوست شدن با يك ميمون و گذر از رويدادهاى جالب، با راهنمايى ميمون و خوردن عسل و،،،،،،، به خواب عميقى فرو مى‌رود و در هنگام خواب خرس (بگفته كارگردان) ترانه‌ى ليلا مانند يك لالايى عجيب و شيرين و پخش مى‌شود.

استفاده از آهنگ گل يخ يغمايى در سريال Little America  كه بر زندگى يك خانواده‌ى مهاجر ايرانى مقيم نيويورك مى‌پردازد هم شنيده مى‌شود.

و در نهايت آلبوم ملك جمشيد اثر كوروش يغمايى توسط يك كمپانى آمريكايى پخش جهانى شد ولى متاسفانه در ايران مجوز انتشار نيافت.

كوروش يغمايى در ٣٦ گذشته، ٢٧ سال ممنوع الفعاليت  بوده است و اينطور كه بنظر مى‌رسد اين ممنوعيت از كار ادامه خواهد داشت. فرزند او كاوه يغمايى هم به چنين سرنوشتى دچار شده است.

آلبوم ملك جمشيد با توجه به داشتن مجوز شعر و موسيقى، با بهانه‌گيرى‌هاى گوناگون از پخش آن جلوگيرى شده است. 

ملك جمشيد يادآور فردوسى و شاهنامه است .

كوروش يغمايى مى گويد: هر هنرمندى بايد تاريخ خود وهويت فرهنگى خود را درك كند. 

بايد حس هويت داشت. هر چه كه ما ايرانيان داريم از موسيقى فولكلوريك‌مان مى‌آيد.

براى ما ايرانيان،، موسيقى كه از هر هنر آفريده شده و بصورت سنت‌هاى زبانى (سينه به سينه)

به نسل‌هاى بعدى رسيده است.  آن‌ها آواهاى زيبايى هستند كه بر كاغذ پياده نشدند، بلكه از پدر به 

پسر رسيده است. از دست دادن هر يك از اين هنرمندان بمانند از دست دادن گنجينه‌اى است كه 

هيچگاه دست يافتنى نيست.