مادران میدان مایو

این زنان آرژانتینی از سال ۱۹۷۷ در اعتراض به ناپدید شدن جوانان خود (در دوره‌ی دیکتاتوری نظامی ددمنشانه‌ی آرژانتین در سال‌های ۸۳–۱۹۷۶ که به جنگ کثیف معروف است) به پا خاستند. مادران طی اعتراض‌های خود توانستند توجه جامعه‌ی جهانی را به نقض حقوق انسانی در آرژانتین آن زمان معطوف کنند و به این ترتیب برخی جنایت‌کاران را به سزای خویش برسانند.

این زنان مُبدع شکلی از تشکل و کنش جمعی شدند که از آن پس الگوی فمینیست‌ها و گروه‌های زنان در سرتاسر دنیا شد. جنبش مادران در آوریل ۱۹۷۷ آغاز شد؛ زمانی که چهارده زن برای به دست آوردن اطلاعاتی درباره‌ی فرزندان‌شان به شکل علنی با هم ملاقات کردند. آن‌ها پیش از آن، زمانی که در ادارات دولتی و دادگاه‌ها در جست‌وجوی بی‌نتیجه‌ی فرزندان خویش بودند با یکدیگر آشنا شده بودند، اما این بار در میدان مایو، میدان مرکزی شهر بوینس آیرس، گرد هم آمدند؛ روبه‌روی کاخ ریاست جمهوری و در قلب منطقه‌ی سیاسی و اقتصادی پایتخت.

این زنان رفته رفته به مثابه یک گروه شناخته شدند و خود را مادران میدان مایو نامیدند. مادران به منظور شناسایی خود از دیگران روسری‌هایی سفید رنگ بر سر می کردند. در طی سه ماه بیش‌تر از صد و پنجاه زن میان‌سال به مادران پیوستند. آنان هر هفته در میدان مایو جمع می‌شدند و بازو در بازو به آهستگی دور میدان قدم می‌زدند.

پلاکاردهایی حاوی اطلاعاتی درباره‌ی ناپدیدشدگان خود را حمل می‌کردند و عکس‌های فرزندان خود را بر کارت‌هایی به گردن می‌آویختند. گاهی نیز پشت میکروفون می‌ایستادند و با پرسش‌هایی درباره‌ی جوانان خود، کاخ ریاست جمهوری را مخاطب قرار می‌دادند.
موفقیت مادران در جلب توجه ملی و بین‌المللی نسبت به سی‌هزار ناپدیدشده‌ی آرژانتینی و اعتراض‌های پی در پی آن‌ها دولت و مقامات آرژانتینی را بیم‌ناک کرد.

مقامات حکومتی آرژانتین در پاسخ به عملکرد مادران دوازده تن از آنان را ناپدید و در مقاطعی ورود این زنان را به میدان مایو قدغن کردند.

به رغم این اوضاع و شرایط و با وجود این واقعیت که دوران دیکتاتوری مدت‌هاست که به پایان رسیده است، مادران هم‌چنان به اعتراض خود ادامه می‌دهند و هنوز در پی اطلاعات، غرامت و مجازات هستند. آنها با ارائه‌ی روایتی دیگر از دو موضوعِ ملیت آرژانتینی و جنسیت علیه سلطه‌ی نظامی در قلمرو عمومی به مخالفت برخاستند و به فراموشی سپردن فرزندان مادران میدان مایو را محکوم کردند.

مادران میدان مایو با اعتراض‌های خود نام و چهره‌ی ناپدیدشدگان را زنده نگاه داشته، یادآوری و ثبت و ضبط می‌کنند و تعریف مردسالار و ظالمانه‌ی مرسوم را از مادر بودن به چالش می‌گیرند؛ تعریفی که قصد دارد آن‌ها را ساکت نگاه دارد و در خانه ماندگار کند.

کنش جمعی مادران میدان مایو اگرچه خودجوش و بدون طرحی قبلی شکل گرفت، رفته رفته به نمایشی گروهی بدل شد. می‌توان این حرکت را از منظر هنری و در قالب پرفورمنس (Performance Art) هم خوانش نمود. تاریخ پرفورمنس مملو از چنین حرکت‌های مردمی است که با اعتراض اجتماعی خود تحولاتی بنیادین را در عرصه‌های ملی یا بین‌المللی رقم زدند.

منبع: The Routledge Companion to Theatre and Performance, 2006

و نیز می‌توانید با این عنوان در اینترنت جستجو کنید:The Mothers of The Plaza de Mayo