بهرام مشیری درگذشت

نظریات و دیدگاه‌های کلیدی بهرام مشیری

۱. اهمیت و جایگاه شاهنامه فردوسی

مشیری یکی از بزرگترین مدافعان و شارحان فردوسی و شاهنامه بود و بخش بزرگی از فعالیت خود را بر ترویج خردگرایی موجود در این اثر متمرکز کرد:

• شاهنامه به مثابه هویت ملی: او شاهنامه را “بنیان هویت ملی” ایرانیان می‌دانست و معتقد بود که زبان فارسی و فرهنگ ایران از گزند حملات فرهنگی و نظامی، به‌واسطه این اثر حماسی، مصون مانده است.

• نقد شاهنامه‌خوانی‌های سنتی: او معتقد بود که در طول قرون، شاهنامه با قرائت‌های نادرست و بعضاً مذهبی به بیراهه رفته است. او تلاش می‌کرد با تصحیح متون و ارائه قرائتی عقلانی، داستان‌ها را از افسانه‌زدایی‌های غلط خارج کند.

• عقلانیت فردوسی: او بر بُعد خردگرایی، میهن‌دوستی، و آزادی‌خواهی در شاهنامه تأکید داشت و آن را به عنوان یک منشور اخلاقی و سیاسی برای ایرانیان معرفی می‌کرد.

۲. نقد تاریخ‌نگاری و مذهب

تمرکز اصلی مشیری بر نقد ساختارهای فکری و عقیدتی‌ای بود که به زعم او مانع پیشرفت و توسعه ایران شده‌اند:

• ضرورت نقد تاریخی: او معتقد بود که تاریخ و به ویژه تاریخ ادیان باید با متدولوژی‌های علمی، بی‌طرفانه و بدون تعصب مورد نقد و بررسی قرار گیرند تا حقایق از خرافات جدا شوند.

• مخالفت با خرافه‌گرایی: مشیری به شدت با هرگونه خرافه‌پرستی و دگماتیسم مخالف بود و آن را آفت توسعه فکری جامعه می‌دانست. او بر علم، خرد و اندیشه فلسفی تأکید می‌کرد.

• فلسفه سیاسی: در مباحث سیاسی، او طرفدار جدی سکولاریسم (جدایی دین از حکومت)، دموکراسی و حقوق بشر بود و معتقد بود که هیچ جامعه‌ای بدون پذیرش این اصول به سعادت نمی‌رسد.

۳. دیدگاه درباره کوروش بزرگ

او از معدود افرادی بود که از همان سال‌های ابتدایی فعالیت در رسانه‌های خارج از کشور، اهمیت تاریخی و بین‌المللی کوروش بزرگ و منشور او را یادآور می‌شد. او کوروش را نه صرفاً یک پادشاه، بلکه اولین منادی آزادی عقیده و حقوق بشر در تاریخ جهان می‌دانست.

به طور خلاصه، بهرام مشیری به عنوان یک روشنفکر سکولار و خردگرا شناخته می‌شد که هدف خود را بیدار کردن آگاهی تاریخی و عقلی در میان ایرانیان می‌دانست.