عکس‌هایی که دنیا را تکان داد

با تشکر از دوست عزیزمان محسن صبا برای ارسال این مجموعه عکس‌ها. توضیح این که تصاویر زیر ابتدا در سایت یک پزشک آمده بود.

عکس‌ها برش‌هاي جاودانه‌کننده‌اي از تاريخ و زندگي هستند ، آدمي بسياري از حوادث مهم تاريخ را با يک يا دو قطعه عکس به ياد مي‌آورد ، در اين وبلاگ قبلا چندين بار مجموعه‌اي از عکس‌هاي به يادماندني را معرفي کرده بودم. پس از تأخيري طولاني سري‌هاي جديد عکس‌ها را در اينجا مي‌آورم.

در عصر فليکر و يوتيوب و در شرايطي که موبايل و اينترنت تعداد دوربين‌ به دست‌هاي هميشگي ارسال‌کننده عکس را به ميليارد رسانده است ، تعداد عکس‌هايي که از هر حادثه غيرمترقبه و يا رخداد مهمي گرفته مي‌شود ، غيرقابل شمارش هستند. عکس‌هاي مگاپيکسلي پروضوح ، به سرعت به مشاهده همگان مي‌رسند ، اما نمي‌دانم چرا عکس‌هاي اين سال‌ها تأثيرگذاري عکس‌هاي قديمي را ندارند ، شايد اين «سوژه‌ها» هستند که ديگر جذابيت جادويي قبل را ندارند ، ما ديگر نه نسل عاصي و سرکش جوانان دهه‌هاي ۶۰ و ۷۰ را داريم و نه ديگر شرايط روزگار مجال ظهور چهره‌هايي دست کم به فراواني شخصيت‌هاي بزرگ قرن بيستم را مي‌دهد ، چهره‌هايي که مي‌خواستند يک تنه جهان را متحول کنند ، همه چيز در عين فراواني ، ميني‌ماليستي و حداقلي شده است.
شايد تعبير من بر اينگونه باشد.

۱۸۲۷ – اصطبل و کبوترخانه : اين تصوير مبهم يکي از نخستين عکس‌هاي گرفته شده به وسيله آدمي است. مخترع فرانسوي به نام نيسه‌فور نيپس Nicéphore Niépce و برادرش کلود از سال ۱۷۹۳ ، روي روش‌هاي مختلف عکسبرداري کار مي‌کردند. آنها چون مواد حساس به نور مناسب نداشتند ، مجبور بودند زمان نوردهي را بسيار طولاني کنند. به عکس‌هاي اوليه آنها را هليوگرام مي‌گفتند و زمان نوردهي اين عکس‌ها ، ۸ ساعت بود. اين عکس گرچه نخستين عکس گرفته شده نيست ولي قديمي‌ترين عکس به جامانده از اين مخترع فرانسوي است:

۱۸۵۵ – جنگ کريمه : راجر فنتون Roger Fenton را مي‌توان يکي از نخستين عکاسان جنگ دانست. او در سال 1855 با دشواتري فراوان و در حالي که با بيماري وبا مبارزه مي‌کرد و درد دنده هاي شکسته را تحمل مي‌کرد ، وسايل عکس‌برداري را بر پشت اسب‌ها به مناطق جنگي کريمه برد و ۳۵۰ عکس از اين جنگ گرفت. ولي نه ملکه انگليس و نه ديگر پشتيبانان مالي وي حاضر نشدند عکس‌هاي وي را از اجساد و تآثيرات مخرب جنگ را ببينند:

۱۸۹۶ – نخستين عکس اشعه ايکس گرفته شده از انسان: اين عکس تصويري است از دست و حلقه ازدواج ويلهلم کنراد رونتگن. شخصي که نخستين بار متوجه شد با اشعه ايکش ساطع شده از سيانيد باريم ، مي‌توان داخل بدن را مرئي کرد:

۱۷ دسامبر ۱۹۰۳ : اورويل و ويلبر رايت دو مکانيک دوچرخه ، براي اولين بار پرواز کردند. گرچه پرواز اول فقط 12 ثانيه طول کشيد ولي آغازي شد براي تحولي جدي:

۱۹۱۰ – لوئيس هاينه Lewis Hine با عکس‌هايش همان کاري را انجام داد که چارلز ديکنر با رمان‌هايش. هاينه با سفر به مناطق مخالف کشور عکس‌هايي از زندگي دشوار کارگران کودک گرفت. در اين عکس گروهي از کارگران کودک ديده مي‌شوند که کارسان جدا کردن زغال‌سنگ از خرده سنگ‌ها است:

۲۵ مارس سال ۱۹۱۱ : صاحبان يکي از کمپاني‌هاي توليد لباس زنانه در نيويورک هميشه درهاي واحدهاي توليدي‌اش را قفل مي‌کرد تا مطمئن شوند زنان جوان مهاجر محل کار را ترک نمي‌کنند و چيزي نمي‌دزدند. وقتي در طبقه هشتم اين کارخانه آتش‌سوزي به راه افتاد ، در عرض تنها 30 دقيقه ، 146 کارگر مردند. بسياري از کارگران خود را از بالا به پايين پرت کردند. اين حادثه باعث شد توجه بيشتري به امنيت واحدهاي توليدي شود:

۱۹۲۳ : کمال آتاتورک:

21 ژانويه 1924 : مرگ لنين:

6 اکتبر 1927 : نخستين فيلم ناطق جهان The Jazz Singer :

1928 : الکساندر فلمنيگ کاشف پني‌سيلين نخستين آنتي‌بيوتيک:

12 مارس 1930 : آغاز راهپيمايي 240 مايلي گاندي براي براندازي استعمار:

اعدام سياهان به وسيله سفيدان : اين عکس در سال 1930 گرفته شده است و صحنه اعدام غيرقانوني دو سياه متهم به جنايت را که اصطلاحا «لينچ» ناميده مي‌شد ، نشان مي‌دهد. اين دو نفر به وسيله انبوهي از مردم از زندان ايالتي به صورت غيرقانوني و به زور بيرون آورده شدند و بعد از شکنجه به دار آويخته شدند. چهره‌هاي بي‌تناسب شاد مردم ، منقلب‌کننده است:

29 سپتامبر 1932 ، طبقه 69 آسمانخراش در حال ساخت GE Building در منهتن نيويورک – 11 کارگر در حال صرف نهار:

9 آگوست 1936 : جسي اونز در ورزشگاهي که هيتلر در آن حضور دارد ، برنده دوي 100 متر المپيک مي‌شود:

3 مارس 1938 : نخستين چاه نفت عربستان سعودي:

1 سپتامبر 1939 : رژه سربازان آلمان هيتلري در لهستان:

7 دسامبر 1941 : حمله به پرل هاربر:

1941 – پرتره وينستون چرچيل : اين عکس به وسيه يک عکاس کانادايي هنگاني که چرچيل به اتاوا رفته بود ، گرفته شد. اين پرتره يکي از مشهورترين پرتره‌هاي جهان است و گفته مي‌شود پرتيراژترين پرتره دنياست. علاوه بر اين ، از اين عکس به عنوان روجلد مجله تايم هم استفاده شد:

1941 – پرتره ان فرانک : هولوکاست قربانيان زيادي گرفت ، ولي اين کلمات «ان کرافت» ، يک نوجوان 14 ساله ، در قالب خاطرات روزانه‌اش بود که به اين واقعه چهره و رنگ و لعاب ويژه‌اي داد. وي مدتها در آمستردام هماره خانواده‌اش ، در يک اتاقک زيرشيرواني پنهان شده بود ، ولي در سال 1944 ، محل اختفاي ان و خانواده‌اش پيدا شد و همگي دستگير شدند. ان و خواهرش تنها چند ماه قبل از آزادي اردوگاه اسرا ، به علت ابتلا به تيفوس فوت کردند. در اين پرتره وي با چشمان درشتش به آينده‌اي خيره شده که هيچگاه برايش رخ ننمود:

1943 – وقتي عکس زير در يک مجله آمريکايي ، جسد سه سرباز کشته شده را به تصوير کشيد اين سؤال مطرح شد که اين سه سرباز در يک ساحل بيگانه چه مي‌کردند و براي چه کشته شدند:

1944 – ساحل اماها ، فرانسه:

برافراشتن پرچم در آيوو جيما : اين عکس در تاريخ 23 فوريه سال 1945 گرفته شده است. شايد قبل از دوگانه کلينت ايستوود به درستي با اين عکس آشنا نبوديم. ولي «پرچم پدران ما» و نسخه ژاپني اين فيلم «نامه هايي از آيوو جيما» کاملا ما را با اين عکس آشنا کرد:

1945 – وقتي کمپ Buchenwald به تصرف نيروهاي متفقين درآمد ، فرمانده نيروهايي آمريکايي از ديدن جسدهاي بي‌شمار اين کمپ ، آنچنان منقلب شد که دستور داد شهروندان آلماني را به اين کمپ بياورند تا به چشم خود ببينند که نيروهاي ميهنشان چه اعمالي انجام داده‌اند:

1945 – هيروشيما سه هفته بعد از انفجار بمب اتمي : آمريکايي‌ها و هر کس ديگري در جهان خبر واقعه را شنيدند و فهميدند که بمبي قوي هيروشيما را نابود کرده اس. ولي تاوقتي که سه هفته بعد عکس‌هاي هوايي از شهر ويران‌شده گرفته نشد ، هيچ کس تصور درستي از ميزان تخريب نداشت:

1945 – هيروشيما بعد از انفجار بمب اتمي : سرباز ژاپني در محلي که قبلا سربازخانه در آنجا برپا بوده ، قدم مي‌زند:

1945 – يکي از عکس‌هاي مشهور جنگ جهاني دوم : بعد از اعلام خبر پايان يافتن جنگ جهاني دوم ، هر کسي به نحوي شادي خود را ابراز مي‌کرد. اين ملوان هم به سبک خود شادي‌اش را با يک پرستار تفسيم کرده است! البته او به خاطر اين نوع شادي يک سيلي دريافت کرد!: